Nhiều người Ấn Độ vui mừng khi Rishi Sunak, người theo đạo Hindu gốc Punjab, lên làm thủ tướng đất nước từng cai trị Ấn Độ.
“Tôi cực kỳ vui”, Krishna Kumar, nhân viên IT Ấn Độ, nói ngày 25/10 tại thủ đô New Delhi. “Vương quốc Anh từng cai trị Ấn Độ hơn 300 năm. Bây giờ, một người gốc Ấn đang điều hành nước Anh”.
Ông Rishi Sunak, 42 tuổi, sinh ra và lớn lên ở Southampton, là thủ tướng thứ ba của Anh trong năm nay. Bố mẹ của Sunak sinh ra trong cộng đồng người Ấn ở Đông Phi, tổ tiên ở Punjab, miền bắc Ấn Độ. Ông Sunak kết hôn với Akshata Murty, công dân Ấn Độ, con gái tỷ phú sáng lập tập đoàn công nghệ Infosys.
Ấn Độ kỷ niệm 75 năm ngày độc lập khỏi Anh hồi tháng 8, vài tuần trước khi trở thành nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới khi GDP vượt Vương quốc Anh.
Basavaraj Bommai, thủ hiến bang Karrnataka, miền nam Ấn Độ, cho hay người dân đất nước từng là thuộc địa chưa từng nghĩ tới “bước nhảy vọt” là một người gốc Ấn nắm quyền lãnh đạo nước Anh. “Bánh xe vận mệnh đã xoay chuyển hoàn toàn”, ông nói hôm 24/10.
Tin tức về ông Sunak phát sóng trên mọi bản tin truyền hình Ấn Độ, làm sôi động bầu không khí tranh luận trong mùa lễ hội Diwali. “Người con Ấn Độ vươn lên, lịch sử xoay vòng ở Anh” là tiêu đề bản tin trên đài truyền hình NDTV.
Ông Sunak lãnh đạo nước Anh trong lúc người đồng cấp Ấn Độ, Thủ tướng Narenda Modi, tăng tốc nỗ lực xóa bỏ dấu tích thời thuộc địa.
Đảng cầm quyền Bharatiya Janata (BJP) cổ vũ chủ nghĩa dân tộc Hindu, tôn vinh các nhân vật lịch sử phản đối sự thống trị và ảnh hưởng của ngoại bang. Hồi tháng 9, ông Modi khánh thành tượng Subhas Chandra Bose, anh hùng độc lập đã chống lại người Anh trong giai đoạn thuộc địa, nhưng gây tranh cãi vì hợp tác với Đức Quốc xã.
Lễ khánh thành diễn ra vài giờ trước khi Anh thông báo Nữ hoàng Elizabeth II qua đời. Bức tượng Subhas Chandra Bose thay thế tượng Vua George V của Anh bị phá hủy gần nửa thế kỷ trước. Cùng tháng, ông Modi công bố quân hiệu hải quân mới, loại bỏ cây thánh giá St George, biểu tượng quốc gia của Anh, khỏi lá cờ đang sử dụng.
Thủ tướng Ấn Độ ngày 24/10 chúc mừng tân thủ tướng Anh, bày tỏ mong muốn có cơ hội “chuyển đổi mối quan hệ lịch sử giữa hai bên thành quan hệ đối tác hiện đại”.
Việc đầu tiên mà ông Sunak làm với Ấn Độ sẽ là hoàn thành thỏa thuận thương mại tự do đã bị trì hoãn, hiệp ước mà cả hai nước vốn hy vọng ký kết trước lễ Diwali bắt đầu từ 24/10.
Thỏa thuận rất quan trọng với nước Anh trong bối cảnh quốc gia này đang tìm kiếm thị trường thay thế sau khi rời Liên minh châu Âu (EU), nhưng các cuộc đàm phán đã không đạt tiến triển do đảng Bảo thủ lo ngại thỏa thuận sẽ dẫn tới số người nhập cư gia tăng.
Harsh V Pant, giáo sư Học viện Ấn Độ thuộc Đại học Hoàng gia London, nhận xét việc ông Sunak lên nắm quyền chưa chắc có thể đẩy nhanh hoàn tất thỏa thuận. “Là người gốc Ấn, ông ấy sẽ không muốn bị coi là thiên vị Ấn Độ. Ông ấy sẽ phải đàm phán với lập trường cứng rắn”, Pant nói.
Tuy nhiên, giáo sư Pant cũng nhận định rằng việc thuyết phục được nội bộ đảng chấp nhận thỏa thuận sẽ là “dấu ấn quan trọng” để ông Sunak thành công trên cương vị thủ tướng.
Tân thủ tướng Anh đang đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là đoàn kết một đảng đang bị chia rẽ và có nhiều mâu thuẫn nội bộ, đồng thời xử lý các vấn đề khó khăn của đất nước mà người tiền nhiệm Liz Truss để lại sau nhiệm kỳ ngắn ngủi.
Người Ấn Độ ca ngợi việc bổ nhiệm ông Sunak là thời khắc lịch sử với cả hai quốc gia, nhưng sự bất ổn định về chính trị và kinh tế mà ông phải giải quyết đang khiến một số người không đặt kỳ vọng cao về thành tựu ông sẽ đạt được.
“Đây là thủ tướng thứ ba của Anh trong một năm”, Himanshu Singh, kỹ sư Ấn Độ, nói. “Vì vậy, chúng tôi không biết ông ấy sẽ nắm giữ vị trí đó được bao nhiêu giờ, bao nhiêu ngày hay bao nhiêu tuần”.
